کد مطلب:53770 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:293
باید دانست كه مكه از یك نظم اریستوكراسی قبایلی برخوردار بود و یك سازمانی [صفحه 37] به نام دارالندوه داشت. این مجلس كه به عضویت سران قبایل قریش و در جمع از 12 عضو تشكیل می شد درباره ی نظم سیاسی و تجارتی و زیارت بت خانه كه منبع درآمد و بسط نفوذ مكه بود تصمیم می گرفت، بتهایی كه در بت خانه كعبه نگهداری می شد گروگانهای قبایلی بود كه كاروانهای تجارتی مكه از منطقه آنها می گذشت. اطراف مكه تا فاصله ی معینی منطقه حرم، منطقه امنیت مطلق بود- در این منطقه خونی و خون خواه مصون از تعرض و تجاوز بود. یك نوع حرم زمانی هم وجود داشت و چهار ماه از سال در سراسر جزیره میان همه ی قبایل از اقصای جنوب تا انتهای شمال امنیت مطلق اعلام می شد. ابداع همین نظم حرم كه در دنیای امروز هم نمونه ی كامل ندارد كافی است كه فرض توحش این قوم را باطل كند. در داخل شهر مكه به غیر از سازمان سیاسی دارالندوه- پیمانها و قراردادهایی به منظور حفظ نظم و جلوگیری از تعدی قبایل زورمند وجود داشت كه از آن میان «پیمان مطیبان» و «پیمان فضول» معروف است. این نظم دقیق داخلی با نظم پیشرفته ترین شهرهای قدیم برابری می كرد. در طائف و مدینه هم نظم مدنی وجود داشت. در مدینه كشاورزی، اسلحه سازی، زرگری، جواهرسازی، صرافی رونق داشت. طائف از لحاظ نظم و انضباط با مكه رقابت می كرد و در آنجا یك بت خانه بزرگ به پا بود. در یمن آثاری از یك تمدن قدیم وجود داشت، سد معروف مارب كه قرنها پیش از اسلام وجود داشت نمونه ای از رونق تمدن در جنوب بود. معلقات هفت گانه یعنی هفت قصیده ی معروف كه به شمار زیباترین آثار ادبی عرب پیش از اسلام و مقارن ظهور اسلام است، نشانی از رواج هنر سخن دانی است و درك فهم بلاغت قرآن می رساند كه این قوم وحشی و بربر نبوده اند از اینرو قرآن هم به آنها فرمود «فاتوا بسوره من مثله» (بقره 23) تمام دعواها بر سر این بود كه غالب قبایل شبه جزیره به نظم تجارتی مكه وابسته بودند، و در مكه بتی داشتند و در حلقه ی ایلاف قریش بودند. معلقات كه جزو مفاخر قوم عرب است و به تعبیر نظامی عروضی، از خواندن اشعار آن موی بر اندام انسان راست می شود، تقریبا همه ی قصاید آن به وسیله شاعران قبایل غیر شهری به وجود آمده است. مكه از جنوب و شمال با مناطق مجاور جزیره تجارت منظم داشت و محور یك [صفحه 38] قسمت معتبر از تجارت دنیای آن زمان بود. از راه باب المندب با آفریقای شرقی مربوط بود. از آنجا غلام، طلا، آبنوس وارد می كرد و به مناطق دیگر می فرستاد از راه سواحل خلیج فارس با هندوستان مربوط بود و ادویه ی گران بها معامله می كرد و از راه بنادر مدیترانه به روم شرقی و دیگر سواحل مدیترانه می فرستاد، و از این تجارت تقریبا انحصاری، دویست و سیصد درصد منفعت می برد. داد و ستد عطر و روغنهای عطری برای مصرف داخلی شهر رونق داشت، قسمتی از این داد و ستدها به دست خواهر ابوجهل معروف انجام می گرفت. این تجارت پررونق در داخل مكه رفاهی به وجود آورده بود كه در دنیای آن روز نمونه های فراوانی نداشت و از لحاظ تفریح و سرگرمی، مكه شهرتی فوق العاده داشت. تمام جنگها و مقاومتها در برابر اسلام برای حفظ نظم داخلی مكه و نظم تجارتی در عربستان آن روز بود كه با پیمانها و قراردادها كه قرآن به ایلاف قریش تعبیر كرده است به وجود آمده بود. این كه نوشته اند اسلام در محیط توحش به وجود آمده باید تجدیدنظر شود و باید گفت كه اسلام در میان یك قوم تاجرپیشه هنرور، دارای نظم سیاسی به وجود آمده است نه در محیط توحش و بربریت[1] .
مكه یك محیط كوهستانی و صحرایی و یك دره غیر قابل كشت بود كه با فعالیت عمرانی، بعد از 1500 سال تقریبا به همان صورت مقارن ظهور اسلام بی حاصل است.
صفحه 37، 38.